Kompresjoterapia w leczeniu obrzęku limfatycznego

Terapia uciskowa polega na noszeniu specjalnie zaprojektowanych bandaży lub odzieży płaskodzianej, które wywierają kontrolowany ucisk, aby zmniejszyć obrzęk limfatyczny i utrzymać efekty leczenia. Stanowi istotną część kompleksowej terapii odbarczającej (Complex Decongestive Therapy, CDT), uznawanej za złoty standard w leczeniu obrzęku limfatycznego. CDT składa się z fazy odbarczania (faza pierwsza) oraz fazy utrzymania (faza druga), a terapia uciskowa jest integralnym elementem obu etapów.

Terapia uciskowa ma na celu zmniejszenie oznak i objawów obrzęku limfatycznego. Bandaże lub odzież uciskowa wywierają zewnętrzny nacisk na kończynę, tworząc tzw. gradient kompresji — największy ucisk występuje na poziomie kostki (lub nadgarstka) i stopniowo zmniejsza się ku górze. Taki układ wspomaga przesuwanie płynu limfatycznego w kierunku centralnych partii ciała, gdzie może zostać prawidłowo odprowadzony. Ucisk sprzyja przesunięciu płynu z obrzękniętej kończyny i zapobiega jego ponownemu gromadzeniu się.

W pierwszej fazie terapii przeciwobrzękowej kompresjoterapia ma na celu maksymalne zmniejszenie obrzęku. Faza ta trwa zazwyczaj kilka tygodni, w zależności od stopnia nasilenia obrzęku limfatycznego. W tym okresie preferowane są:

• Bandaże uciskowe o krótkim naciągu, wielowarstwowe

• Adaptacyjne systemy uciskowe

Faza druga rozpoczyna się bezpośrednio po zakończeniu fazy pierwszej i ma na celu utrzymanie oraz optymalizację osiągniętych efektów, a także zapobieganie nawrotowi płynu limfatycznego i wystąpieniu tzw. obrzęku z odbicia. W tej fazie zaleca się stosowanie:

• Płaskodzianej odzieży uciskowej

• Okrągłodzianej odzieży uciskowej — odpowiedniej dla kończyn o bardziej równomiernym kształcie

• Adaptacyjnych systemów uciskowych

• Odzieży uciskowej na noc

Podczas stosowania terapii uciskowej — uznawanej od dziesięcioleci za bezpieczną i skuteczną metodę leczenia obrzęków limfatycznych — kluczowe jest zachowanie ostrożności oraz regularne monitorowanie stanu zdrowia pacjenta.

Kompresjoterapia jest zalecana w większości przypadków, jednak istnieją wyjątki, które powinien znać specjalista prowadzący terapię. Dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności leczenia należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

Nieodpowiednio dobrany rozmiar bandaży lub odzieży uciskowej może powodować zbyt silny nacisk lub zbyt słaby ucisk, co obniża skuteczność terapii i może prowadzić do powikłań.

Regularne sprawdzanie skóry pod materiałem uciskowym jest niezbędne, by zapobiec podrażnieniom, owrzodzeniom i innym problemom skórnym.

Należy być czujnym na sygnały mogące świadczyć o niewłaściwym stosowaniu kompresji, takie jak:

W razie wystąpienia tych objawów zaleca się poruszenie kończyną w celu poprawy krążenia. Jeśli dolegliwości nie ustępują, należy zdjąć odzież lub bandaże uciskowe. W przypadku braku poprawy po zdjęciu kompresji, konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Skóra poddawana długotrwałemu uciskowi wymaga szczególnej troski — codziennego nawilżania i monitorowania jej stanu, aby zapobiec suchości, pękaniu czy uszkodzeniom naskórka.