Obrzęk limfatyczny to długotrwała (przewlekła) choroba, w której bogaty w białko płyn zwany limfą gromadzi się w tkankach i powoduje obrzęk. Obrzęk limfatyczny występuje albo dlatego, że układ limfatyczny nie działa prawidłowo z powodu chorób lub urazów (wtórny obrzęk limfatyczny), albo dlatego, że nie rozwinął się prawidłowo z przyczyn genetycznych (pierwotny obrzęk limfatyczny).
Czym jest obrzęk limfatyczny i jakie są jego objawy?
Przyczyny obrzęku limfatycznego
Pierwotny i wtórny obrzęk limfatyczny może mieć różne przyczyny.
Przyczyny pierwotnego obrzęku limfatycznego:
- Aplazja: brakuje części układu limfatycznego
- Hipoplazja: naczynia limfatyczne są słabo rozwinięte lub występują w liczbie poniżej średniej. Jest to najczęstsza przyczyna pierwotnego obrzęku limfatycznego
- Hiperplazja: naczynia limfatyczne są większe niż normalnie i nie działają tak dobrze, jak naczynia normalnej wielkości
- Zwłóknienie węzłów chłonnych: stwardnienie i bliznowacenie tkanki
Przyczyny wtórnego obrzęku limfatycznego:
- Nowotwór i jego leczenie
- Otyłość
- Uraz
- Choroby zakaźne (np. pasożyty)
W obu przypadkach, brakujące lub uszkodzone naczynia limfatyczne lub węzły chłonne powodują zablokowanie układu limfatycznego. Limfa nie jest w stanie prawidłowo odpływać i gromadzi się w tkankach. Powoduje to obrzęk dotkniętych obszarów.
Oznaki i objawy obrzęku limfatycznego
Najczęstsze oznaki i objawy obrzęku limfatycznego to:
- Obrzęk ręki (rąk), nogi (nóg) lub innych części ciała
- Uczucie ciężkości lub napięcia
- Ból lub dyskomfort
- Mniejsza mobilność i zakres ruchu
- Ubrania lub biżuteria wydają się ciaśniejsze niż zwykle
- Zmiany skórne, takie jak twarda (zwłókniała) skóra w zaawansowanym stadium choroby
Nie ma konkretnego testu ani narzędzia do diagnozowania obrzęku limfatycznego, co sprawia, że wielu pacjentów przez długi czas pozostaje bez prawidłowej diagnozy.
Terapia i leczenie obrzęku limfatycznego
Złotym standardem w leczeniu obrzęku limfatycznego jest kompleksowa terapia przeciwobrzękowa (CDT). Celem CDT jest zmniejszenie obrzęku, poprawa stanu skóry i zwiększenie mobilności. Składa się ona z dwóch części:
- Faza pierwsza — redukcja: intensywna faza leczenia w celu maksymalnego zmniejszenia obrzęku, poprawy kształtu kończyny i stanu skóry,
- Faza druga — utrzymanie: utrzymanie: długoterminowa kontrola w celu utrzymania i maksymalizacji osiągnięć fazy pierwszej.
Obie fazy mają kilka wspólnych elementów. Są to terapia uciskowa, manualny drenaż limfatyczny (MLD), pielęgnacja skóry i ćwiczenia. Ważną rolę odgrywają również samodzielne działania — oznacza to zarówno dogłębne zrozumienie choroby, jak i sposoby radzenia sobie z obrzękiem limfatycznym samodzielnie i wspólnie z opiekunami.
Zapobieganie postępowi obrzęku limfatycznego
Dzięki poniższym wskazówkom i poradom możesz zapobiec postępowi obrzęku limfatycznego:
- Regularnie noś odzież uciskową
- Utrzymuj prawidłową masę ciała
- Ćwicz i ruszaj się regularnie
- Zadbaj o swoją skórę
- Natychmiast dezynfekuj zadrapania, skaleczenia lub ukąszenia owadów
- Unikaj obcisłej odzieży
- Dowiedz się, jak samodzielnie wykonać drenaż limfatyczny
