Przewlekła niewydolność żylna

Przewlekła niewydolność żylna to ogólny termin obejmujący stadia od C3 do C6 w systemie klasyfikacji CEAP. Termin ten jest często używany jako synonim przewlekłej choroby żylnej (PChŻ). Jednak przewlekła niewydolność żylna odnosi się tylko do cięższych stadiów przewlekłej choroby żylnej, które związane są z obrzękiem (stadium C3), zmianami skórnymi (stadium C4) lub otwartymi ranami (owrzodzeniami) na nogach (stadium C5 i C6).

Przewlekła choroba żylna dotyka co trzecią lub co czwartą dorosłą osobę na świecie, natomiast przewlekła niewydolność żylna rozwija się u mniejszej liczby osób.

Istnieje kilka powodów, dla których zastawki żylne mogą nie działać prawidłowo:

• Niewydolność zastawek żył powierzchownych: występujące wcześniej osłabienie zastawek żylnych, bezpośredni uraz, stan zapalny, powiększenie żył i zastawek żylnych spowodowane zmianami hormonalnymi lub nadciśnieniem żylnym.
• Niewydolność zastawek żył głębokich: uszkodzenie wynika z obecności skrzepów krwi w żyłach głębokich, tak zwanej zakrzepicy żył głębokich.

Czynniki ryzyka przewlekłej niewydolności żylnej obejmują wiek, płeć, predyspozycje genetyczne do chorób żylnych np. żylaków, nadwagę, ciążę, wcześniejsze urazy nóg lub zapalenie żył. Długotrwałe siedzenie lub stanie jest jednym z czynników behawioralnych, które mogą powodować przewlekłą niewydolność żylną.

Czynniki ryzyka przewlekłej niewydolności żylnej obejmują wiek, płeć, predyspozycje genetyczne do chorób żylnych np. żylaków, nadwagę, ciążę, wcześniejsze urazy nóg lub zapalenie żył. Długotrwałe siedzenie lub stanie jest jednym z czynników behawioralnych, które mogą powodować przewlekłą niewydolność żylną lub prowadzić do rozwoju choroby.

Prawidłowo funkcjonujący układ żylny posiada żyły z dobrze działającymi zastawkami i pompami mięśniowymi, które zapewniają transport krwi z powrotem do serca. Zastawki żylne zwykle otwierają się, aby umożliwić powrót krwi żylnej do serca i zamykają się, aby zapobiec cofaniu się krwi żylnej do dolnych części nóg. Niedziałające zastawki żylne powodują gromadzenie się krwi żylnej w dolnych częściach ciała. Powoduje to wzrost ciśnienia wewnątrz układu żylnego zwany również nadciśnieniem żylnym.

Wczesne stadia przewlekłej choroby żylnej, w tym pajączki lub żylaki, często stanowią głównie problem kosmetyczny. Cięższe stadia przewlekłej niewydolności żylnej prowadzą jednak do znacznego pogorszenia jakości życia i mogą powodować poważne powikłania medyczne. 

Objawy przewlekłej niewydolności żylnej zostały ujęte w ramach klasyfikacji CEAP, która jest międzynarodowo przyjętym standardem opisu rozwoju przewlekłej choroby żylnej:

• Obrzęk (C3) = obrzęk, który występuje głównie wokół kostki i wznosi się w górę nogi.
• Zmiany skórne (C4)
  • C4a: zmiany koloru skóry (pigmentacja) i/lub zmiany zapalne w obrębie skóry (egzema)
  • C4b: stwardnienie podskórnej tkanki tłuszczowej (lipodermatosclerosis) lub/i bliznowacenie w wyniku zagojonych owrzodzeń (atrophie blanche)
  • C4c: widoczne niebieskie żyły wokół kostki z czerwonymi plamami (Corona phlebectatica)
• Wyleczone owrzodzenie żylne nóg (C5)
• Aktywne (niezagojone) owrzodzenie żylne nóg (C6)
  • Powtarzające się (nawracające) aktywne owrzodzenie (C6r)

Noszenie płaskodzianej odzieży uciskowej jest integralną częścią leczenia wszystkich rodzajów przewlekłej choroby żylnej, niezależnie od stopnia nasilenia. To samo dotyczy zachowania zdrowej masy ciała i regularnej aktywności fizycznej, które są zalecane dla wszystkich pacjentów.

Jednak przewlekła niewydolność żylna może wymagać dodatkowego, czasem bardziej inwazyjnego leczenia. Możliwości leczenia również różnią się w zależności od klinicznych objawów przewlekłej niewydolności żylnej, w tym obecności obrzęku, zmian skórnych lub egzemy, czy owrzodzeń nóg.